Bài viết của BS.CKI. Lê Thị Huyền Trang, Phó Trưởng khoa Hồi Sức Cấp Cứu Nội Tim Mạch, cung cấp rất chi tiết các thông tin liên quan Can thiệp mạch vành là gì? Khi nào cần can thiệp mạch vành? Các bệnh lý nào cần can thiệp mạch vành và Các phương pháp thực hiện.

Can thiệp mạch vành là gì?

Can thiệp mạch vành, còn gọi là can thiệp động mạch vành qua da (PCI), là một thủ thuật không phẫu thuật được sử dụng để điều trị các động mạch vành bị hẹp hoặc tắc nghẽn.

Thủ thuật này sử dụng một ống thông nhỏ (catheter) được đưa vào động mạch (thường ở vùng đùi hoặc cổ tay) và dẫn tới vị trí động mạch bị hẹp hoặc tắc. Sau đó, một bóng nhỏ sẽ được bơm căng để mở rộng động mạch vành, giúp tái lưu thông dòng máu đến tim.

Thường thì một stent (lưới kim loại nhỏ) sẽ được đặt vào trong động mạch để giữ nó mở sau khi bóng được rút ra.

Vì sao cần can thiệp mạch vành? Vai trò trong điều trị bệnh tim?

Mục đích chính của can thiệp mạch vành là khôi phục lại lưu lượng máu tới cơ tim thông qua việc tái thông các động mạch vành bị hẹp hoặc tắc nghẽn.

Vai trò của can thiệp mạch vành trong điều trị bệnh tim rất quan trọng vì:

Giảm triệu chứng đau thắt ngực: Tái thông động mạch giúp cải thiện lượng máu và oxy cung cấp cho cơ tim, từ đó giảm các triệu chứng như đau thắt ngực và khó thở.
Ngăn ngừa nhồi máu cơ tim: Bằng cách cải thiện lưu thông máu, thủ thuật này giúp giảm nguy cơ bị nhồi máu cơ tim do tắc nghẽn mạch vành.
Cải thiện chất lượng cuộc sống: Bệnh nhân sau khi được can thiệp thường cảm thấy dễ chịu hơn, có thể sinh hoạt bình thường và tránh được các biến chứng nặng.
Tăng khả năng sống sót: Trong các trường hợp cấp cứu như nhồi máu cơ tim, can thiệp mạch vành giúp tái thông động mạch nhanh chóng, làm giảm tổn thương cơ tim và tăng khả năng sống sót.

Khi nào cần can thiệp mạch vành?

Bác sĩ Huyền Trang cho biết, can thiệp mạch vành được chỉ định trong các trường hợp động mạch vành bị hẹp hoặc tắc nghẽn, ảnh hưởng đến lưu thông máu đến cơ tim, cụ thể là khi các phương pháp điều trị bằng thuốc không đủ hiệu quả hoặc khi tình trạng nguy cấp.

Những trường hợp cần can thiệp mạch vành

Nhồi máu cơ tim cấp tính (MI)

Đây là tình trạng cấp cứu trong đó một hoặc nhiều động mạch vành bị tắc nghẽn hoàn toàn do cục máu đông, gây tổn thương nghiêm trọng cho cơ tim. Can thiệp mạch vành cần được tiến hành khẩn cấp để khôi phục lưu lượng máu, hạn chế tổn thương cơ tim và giảm nguy cơ tử vong.

Đau thắt ngực không ổn định

Đây là một tình trạng nghiêm trọng trong đó cơn đau ngực không giảm khi nghỉ ngơi hoặc khi sử dụng nitroglycerin. Đau thắt ngực không ổn định có thể là dấu hiệu cảnh báo cơn nhồi máu cơ tim sắp xảy ra, và cần can thiệp mạch vành để ngăn ngừa biến chứng.

Phát hiện sớm, điều trị kịp thời cơn đau thắt ngực do bệnh tim mạch

Bệnh động mạch vành mạn tính (Chronic Coronary Artery Disease – CAD)

Những bệnh nhân có động mạch vành bị hẹp nặng gây ra các triệu chứng đau thắt ngực thường xuyên, khó thở hoặc suy giảm chất lượng cuộc sống. Nếu các biện pháp điều trị như thay đổi lối sống và sử dụng thuốc không đủ hiệu quả, can thiệp mạch vành có thể được chỉ định để cải thiện lưu thông máu.

Suy tim do bệnh động mạch vành

Khi động mạch vành bị hẹp, tim không thể bơm máu hiệu quả, dẫn đến suy tim. Can thiệp mạch vành giúp tái lưu thông máu đến tim, cải thiện chức năng tim.

Suy tim là bệnh gì? Vì sao mắc bệnh suy tim?

Kết quả kiểm tra không xâm lấn bất thường

Những bệnh nhân có kết quả kiểm tra gắng sức, siêu âm tim hoặc chụp cắt lớp vi tính mạch vành (CT angiography) cho thấy dấu hiệu thiếu máu cục bộ ở tim hoặc có sự tắc nghẽn đáng kể của động mạch vành.

Các bệnh lý cần can thiệp mạch vành

Theo bác sĩ Lê Thị Huyền Trang, những bệnh lý liên quan đến động mạch vành mà thường cần can thiệp bao gồm:

Bệnh mạch vành (Coronary Artery Disease – CAD)

Đây là bệnh lý phổ biến nhất, xảy ra khi các động mạch vành bị xơ vữa và hẹp lại do sự tích tụ của các mảng bám cholesterol. Bệnh mạch vành làm giảm lưu lượng máu đến tim, gây đau thắt ngực và có nguy cơ cao dẫn đến nhồi máu cơ tim.

Nhồi máu cơ tim (Myocardial Infarction)

Là kết quả của việc một hoặc nhiều động mạch vành bị tắc nghẽn hoàn toàn do cục máu đông hình thành tại vị trí mảng xơ vữa. Tình trạng này gây tổn thương nặng nề cho cơ tim và yêu cầu can thiệp mạch vành khẩn cấp.

Cần biết: Nhồi máu cơ tim ở người trẻ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Hẹp động mạch vành nặng (>70%)

Dù không phải lúc nào bệnh nhân cũng có triệu chứng, nhưng khi động mạch bị hẹp quá mức, nguy cơ thiếu máu cục bộ và nhồi máu cơ tim sẽ cao hơn. Can thiệp mạch vành có thể cần thiết để tránh biến chứng.

Đau thắt ngực không ổn định

Cơn đau thắt ngực xuất hiện bất thường, không dự đoán được và không giảm khi nghỉ ngơi, đòi hỏi can thiệp y tế ngay lập tức để tái thông mạch vành.

10 Dấu hiệu bệnh tim: Đau thắt ngực, sưng mắt cá chân, nghẹn và buồn nôn

Suy tim do thiếu máu cơ tim

Khi suy tim xảy ra do bệnh động mạch vành, can thiệp mạch vành có thể cải thiện chức năng tim, tăng khả năng bơm máu của tim.

Những bệnh lý này đều ảnh hưởng nghiêm trọng đến lưu thông máu và chức năng của tim, vì vậy can thiệp mạch vành đóng vai trò quan trọng trong việc cứu sống và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Các phương pháp can thiệp mạch vành

Có một số phương pháp chính trong can thiệp mạch vành:

Can thiệp bóng (Balloon Angioplasty): Bóng nhỏ được bơm căng để mở rộng động mạch hẹp. Tuy nhiên, hiệu quả thường không duy trì lâu dài nếu không đặt stent.
Đặt stent động mạch vành: Sau khi mở rộng động mạch bằng bóng, một stent kim loại sẽ được đặt vào để giữ cho động mạch mở lâu dài. Có hai loại stent:
- Stent trần (Bare-metal stent): Là loại stent kim loại cơ bản, nhưng nguy cơ hẹp tái phát cao hơn.
- Stent phủ thuốc (Drug-eluting stent): Là loại stent được phủ thuốc để giảm nguy cơ tái hẹp sau can thiệp.
Can thiệp laser (Laser Angioplasty): Dùng tia laser để phá vỡ các mảng bám xơ vữa trong động mạch, giúp tái lưu thông máu.

Lợi ích và rủi ro của can thiệp mạch vành

Lợi ích

Giảm đau ngực và triệu chứng: Hầu hết bệnh nhân sẽ cảm thấy giảm hoặc hết các triệu chứng đau thắt ngực sau can thiệp.
Cải thiện lưu thông máu: Động mạch được mở rộng sẽ cung cấp đủ lượng máu cần thiết cho cơ tim.
Giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim: Đặc biệt khi được can thiệp sớm trong trường hợp cấp cứu, PCI giúp giảm tổn thương cho cơ tim.
Thời gian phục hồi nhanh: So với phẫu thuật, can thiệp mạch vành có thời gian hồi phục nhanh hơn và ít rủi ro hơn.

Rủi ro

Chảy máu hoặc nhiễm trùng: Tại vị trí luồn ống thông có thể xảy ra tình trạng chảy máu hoặc nhiễm trùng.
Tái hẹp động mạch: Dù đã đặt stent, một số bệnh nhân vẫn có nguy cơ bị tái hẹp mạch vành sau một thời gian.
Cục máu đông hình thành tại stent: Stent có thể gây ra hình thành cục máu đông, dẫn đến tắc nghẽn mạch vành.
Biến chứng về thận: Thuốc cản quang sử dụng trong can thiệp có thể ảnh hưởng đến chức năng thận, đặc biệt ở những người có tiền sử bệnh thận.

Mời bạn đón xem tiếp bài viết “Chăm sóc sau can thiệp mạch vành: Những điều cần biết“