Cơn Tăng huyết áp (huyết áp cao) là khi trị số trên (gọi là huyết áp tâm thu) ≥ 140 mmHg và / hoặc trị số dưới  (gọi là huyết áp tâm trương) ≥ 90 mmHg. Còn cơn tăng huyết áp nghiêm trọng được định nghĩa Khi Huyết áp tâm thu ≥ 180 mmHg và / hoặc Huyết áp tâm trương ≥  110 mmHg có thể gây nguy hiểm đe dọa tính mạng. Cơn tăng huyết áp có thể không kèm theo triệu chứng gì, tuy nhiên nếu có những triệu chứng bất thường đó là dấu hiệu cảnh báo sự nguy hiểm.

Báo động tình trạng tăng huyết áp trong cộng đồng

Hiện có 1,28 tỷ người trưởng thành trong độ tuổi 30-79 trên toàn thế giới bị tăng huyết áp, đáng chú ý, 46% người trưởng thành bị tăng huyết áp không biết mình mắc bệnh, và con số này được dự đoán còn tiếp tục tăng – Theo Tổ chức Y Tế Thế giới (WHO)

Theo bà Nguyễn Ngọc Thùy Dương, Phó giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM, cho biết tại Việt Nam, ước tính hiện có khoảng 20,2 triệu người trưởng thành từ 18 tuổi trở lên mắc tăng huyết áp, với tỉ lệ mắc 26,2% (cứ 4 người trưởng thành thì có 1 người cao huyết áp).

Tăng huyết áp không chỉ là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do biến chứng tim mạch mà còn ảnh đến chất lượng cuộc sống. Chính lối sống ít vận động, ăn uống thiếu lành mạnh (nhiều muối, thức ăn nhanh, chất béo bão hòa), rượu bia, thuốc lá, và căng thẳng kéo dài đều góp phần vào tình trạng này.

• Xem hướng dẫn: Cách đo huyết áp chính xác, kiểm soát huyết áp

Vì thế, áp dụng chế độ dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò rất quan trọng trong kiểm soát huyết áp, giúp giảm nguy cơ biến chứng và cải thiện chất lượng sống. Trong đó, người bệnh có thể tham khảo Chế độ ăn DASH đã được chứng minh là một giải pháp dinh dưỡng tối ưu, giúp hỗ trợ hiệu quả trong việc giảm huyết áp và cải thiện sức khỏe tim mạch.

• Khuyến cáo: Người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị và chuyên gia dinh dưỡng trước khi áp dụng bất kỳ chế độ ăn uống và luyện tập nào để đảm bảo được tư vấn đúng cách và phù hợp với tình trạng sức khoẻ của mình.

Chế độ ăn DASH là gì mà tốt cho người cao huyết áp?

DASH là viết tắt của “Dietary Approaches to Stop Hypertension” (Phương pháp ăn uống để ngăn ngừa tăng huyết áp). Đây là một kế hoạch ăn uống lành mạnh, được thiết kế để hỗ trợ phòng ngừa và cải thiện tình trạng tăng huyết áp.

DASH không chỉ giúp hạ huyết áp mà còn cải thiện mức cholesterol xấu (LDL), từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

• Cần biết: Nhận biết các dấu hiệu, triệu chứng và ứng phó Nhồi máu cơ tim và Đột quỵ

Chế độ ăn DASH tập trung vào việc cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể như Kali, Canxi và Magiê, kết hợp với một lượng lớn rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, và các sản phẩm sữa ít béo. Bên cạnh đó, DASH khuyến cáo hạn chế sử dụng thực phẩm chứa nhiều muối, đường, và chất béo bão hòa.

Nguyên tắc cơ bản của Chế độ DASH

Chế độ ăn của người cao huyết áp nên tăng cường

• Rau củ và trái cây: Những thực phẩm này cung cấp nhiều chất xơ, Kali, và các Vitamin thiết yếu.
• Ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt, bột yến mạch, và bánh mì nguyên cám giúp bổ sung chất xơ và cung cấp năng lượng.
• Sản phẩm từ sữa ít béo: Sữa, sữa chua và pho mát ít béo là nguồn canxi quan trọng mà không gây tăng lượng chất béo bão hòa.
• Cá, thịt gia cầm và các loại hạt: Cung cấp nguồn protein lành mạnh, giàu Omega-3, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Chế độ ăn của người cao huyết áp nên hạn chế

• Chất béo bão hòa: Hạn chế các loại thực phẩm giàu mỡ động vật như bơ, thịt đỏ nhiều mỡ, và các loại thực phẩm chiên rán.
• Thực phẩm chứa nhiều muối: DASH tiêu chuẩn giới hạn muối ở mức 2.300 mg mỗi ngày, tương đương 1 thìa cà phê muối. Phiên bản DASH giảm muối khuyến nghị chỉ nạp tối đa 1.500 mg muối mỗi ngày.
• Đồ ngọt và thức ăn nhanh: Nên giảm tối đa việc tiêu thụ đường và các loại thức ăn nhanh như bánh ngọt, nước ngọt có ga, và đồ ăn chiên rán.
• Rượu bia và đồ uống có cồn: Hạn chế uống rượu bia, vì việc uống quá nhiều có thể làm tăng huyết áp.

Gợi ý khẩu phần ăn theo chế độ ăn DASH cho người cao huyết áp

Dưới đây là một số gợi ý về khẩu phần ăn hàng ngày dựa trên chế độ DASH cho người cần 2.000 calo mỗi ngày:

• Ngũ cốc: 6-8 phần ăn/ngày. Một phần ăn tương đương với 120g ngũ cốc nấu chín từ gạo hoặc mì ống, 1 lát bánh mì, hoặc 30g ngũ cốc khô.
• Rau củ: 4-5 phần ăn/ngày. Một phần có thể là 1 chén rau xanh sống, 1/2 cốc rau sống hoặc nấu chín cắt nhỏ.
• Trái cây: 4-5 phần ăn/ngày. Một phần ăn là 1 quả táo, cam, hoặc 1/2 cốc trái cây tươi.
• Sản phẩm từ sữa không béo hoặc ít béo: 2-3 phần ăn/ngày, như 1 cốc sữa tươi hoặc 1 miếng pho mát nhỏ.
• Thịt nạc, thịt gia cầm và cá: Không quá 6 phần ăn/ngày. Một phần ăn có thể là 30g thịt nạc hoặc 1 quả trứng.
• Các loại hạt, đậu khô và đậu Hà Lan: 4-5 phần ăn mỗi tuần. Một phần ăn có thể là 1/3 cốc hạt, hoặc 1/2 cốc đậu nấu chín.
• Chất béo và dầu: 2-3 phần ăn/ngày. Một phần ăn là 1 thìa cà phê dầu thực vật hoặc 2 thìa canh nước sốt salad.
• Đồ ngọt và đường bổ sung: Nên hạn chế dưới 5 phần ăn/tuần.

Cách giảm lượng muối hiệu quả theo Chế độ DASH

Các thực phẩm trong chế độ DASH thường ít muối, nên tuân theo chế độ này sẽ giúp giảm lượng muối trong khẩu phần ăn. Để giảm muối hiệu quả hơn:

• Đọc nhãn thực phẩm và chọn các sản phẩm ít muối hoặc không thêm muối.
• Sử dụng gia vị thay thế không chứa muối khi nấu ăn.
• Không thêm muối khi nấu cơm, mì hoặc ngũ cốc.
• Chọn rau tươi hoặc đông lạnh thay vì thực phẩm chế biến sẵn.
• Ưu tiên thịt tươi, không da, không mỡ.
• Hạn chế ăn ngoài nhà hàng. Khi ăn ở nhà hàng, hãy yêu cầu ít muối hoặc không thêm muối vào món ăn.

Chế độ ăn DASH là phương pháp dinh dưỡng hiệu quả giúp kiểm soát huyết áp, bảo vệ tim mạch, và cải thiện sức khỏe tổng thể. Việc áp dụng chế độ ăn này không chỉ đơn giản, dễ thực hiện mà còn mang lại những thay đổi tích cực lâu dài cho sức khỏe.

Nếu bạn đang gặp vấn đề về huyết áp, hãy cân nhắc tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng kế hoạch ăn uống phù hợp. Hãy hành động ngay hôm nay để bảo vệ trái tim và cải thiện chất lượng cuộc sống!

• Đọc thêm: Chế độ Dinh dưỡng cho người bệnh thận mạn: “Cô bác đặt nhiều câu hỏi, bác sĩ giải đáp tận tình”
• Bổ ích: Muốn sống khỏe và hạnh phúc tuổi 50+? Đừng bỏ qua 6 bí quyết này

 

[/seasidetms_column][/seasidetms_row]