Bác sĩ Tâm Đức chỉ dẫn ăn Tết an toàn cho người bệnh tiểu đường

Đồ ngọt ‘bủa vây’ ngày Tết: Người bệnh tiểu đường làm gì để ăn Tết an toàn?

Tết đến mang theo không khí sum vầy, ấm áp bên gia đình và bạn bè. Tuy nhiên, đối với người bệnh tiểu đường (đái tháo đường), những bữa ăn thịnh soạn và thay đổi trong thói quen sinh hoạt ngày Tết có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe.

Bài viết từ BS.CK1 Trần Thị Kim Thanh – Trưởng khoa Nội tim mạch – Chuyển hóa – Bệnh viện Tim Tâm Đức sẽ cung cấp những lưu ý quan trọng giúp người bệnh đái tháo đường duy trì đường huyết ổn định và tận hưởng trọn vẹn mùa Tết an lành.

Những “mối nguy” với người bệnh tiểu đường ngày Tết

Khi Tết đến, mọi người thường quây quần bên mâm cỗ và chia sẻ cho nhau về năm qua. Tuy nhiên để ngày Tết được vui vẻ trọn vẹn và sau Tết mọi người vẫn tràn đầy năng lượng cho năm mới, chúng ta cần cân nhắc chế độ ăn cũng như sinh hoạt đặc biệt ở bệnh nhân đái tháo đường. Bữa ăn truyền thống trong ngày Tết của người Việt thường gồm những món nhiều thịt và dầu mỡ, tinh bột, đường và ít rau xanh. Ví dụ như bánh chưng, bánh tét, thịt kho tàu, xôi, thịt gà luộc, thịt đông, chả giò, chả lụa, canh khổ qua, lạp xưởng, củ kiệu, dưa hành, dưa cải chua,….

Trong những ngày Tết, việc ăn nhiều hơn và giảm vận động làm tăng cân, tăng đường huyết, giảm thời gian đường huyết đạt mục tiêu. Ngoài ra, thời tiết lạnh trong những ngày Tết làm giảm hoạt động của insulin góp phần làm đường huyết tăng cao hơn bình thường.

Hơn nữa, giờ ăn thay đổi vì những chuyến đi chơi xa cũng làm tăng nguy cơ hạ đường huyết. Và nguy hiểm hơn là việc gia tăng các biến chứng của đái tháo đường như nhiễm toan đường huyết, tăng áp lực thẩm thấu máu, hoặc hôn mê do hạ đường huyết.

Xem thêm: Biến chứng đái tháo đường Type 2 làm tăng 2-4 lần nguy cơ tử vong do tim mạch và đột quỵ

Lưu ý quan trọng cho người bệnh đái tháo đường type 2 ngày Tết

Những lưu ý sau sẽ giúp bệnh nhân đái tháo đường type 2 ổn định đường huyết trong những ngày Tết.

Lựa chọn thực đơn thông minh cho người đái tháo đường

Lựa chọn thực đơn phù hợp với người bệnh đái tháo đường: áp dụng phương pháp đĩa thức ăn bằng cách lựa chọn và sắp xếp thức ăn vào một dĩa có đường kính khoảng 20cm, và ăn theo thứ tự như sau:

Rau củ ít tinh bột (ví dụ bông cải xanh, súp lơ trắng, bắp cải, cà rốt, rau lá xanh đậu bắp, mồng tơi): ½ đĩa thức ăn, ưu tiên các loại rau lá xanh ( lưu ý nhóm khoai như khoai lang , khoai tây, khoai mỡ không thuộc nhóm rau củ này )
Đạm: ¼ dĩa thức ăn, lựa chọn nạc gà , nạc heo, nạc bò, cá, đậu phụ, nấm, trứng
Tinh bột: bao gồm cơm gạo nở xốp, gạo lứt, khoai, thức ăn từ bột chiếm ¼ đĩa thức ăn, có thể chuyển đổi 1 chén cơm = 1/8 bánh chưng = ½ chén xôi

Các loại thức ăn nên được chế biến với ít muối, đường, ít dầu mỡ, nên chọn những loại thức ăn được chế biến như luộc, hấp, tránh thực phẩm chiên, xào.

Cẩn trọng với các loại thức uống

Nước lọc hoặc nước suối được ưu tiên, cố gắng duy trì lượng nước uống 2 -3 lít/ ngày.
Ngoài ra, có thể dùng thêm trà hoặc cà phê không đường, nước ép rau củ như nước ép cà rốt, cần tây (dùng lượng vừa phải).
Cồn (rượu, bia): không quá một ly cho phụ nữ và 2 ly cho nam giới (1 ly = 30 ml rượu mạnh = 100 ml rượu vang = 330 ml bia). Tránh uống khi bụng đói vì tăng nguy cơ hạ đường huyết).

Lưu ý: Không uống các loại nước ngọt, trà ngọt, nước trái cây ngọt như sinh tố mít, xoài, nước mía, nước dừa.

Duy trì chế độ vận động phù hợp

Tập thể dục giúp làm tăng chuyển hóa và cải thiện đáp ứng của cơ thể với insulin, giúp đưa đường từ máu vào cơ và các cơ quan, do đó nên duy trì vận động ngay cả trong ngày Tết bằng việc đi bộ, đạp xe đạp, bơi lội từ 30 đến 60 phút/ngày (có thể kết hợp trong khi đi du lịch hoặc khi đến thăm nhà bạn bè, họ hàng), ưu tiên lựa chọn thang bộ thay cho thang máy.

CẦN BIẾT: Ai cũng có nguy cơ Tiền Đái tháo đường, bước đệm nguy hiểm Tiểu đường type 2?

Một số lưu ý giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả

Bác sĩ Trần Thị Kim Thanh chia sẻ một số điểm người bệnh tiểu đường (đái tháo đường) cần lưu ý:

Cần kiểm tra đường huyết thường xuyên, luôn đem theo thuốc uống, insulin, máy thử đường huyết và không được bỏ bữa khi đi chơi xa trong ngày Tết.
Nên ăn sáng theo chế độ ăn của người bệnh đái tháo đường trước khi đi thăm bạn bè, họ hàng. Điều này sẽ giúp bạn tránh những thức ăn ngày Tết.
Thông báo bệnh đái tháo đường của mình cho bạn bè và người thân để họ chuẩn bị thực phẩm ít đường, ít tinh bột, tránh món tráng miệng ngọt như bánh ngọt, kẹo, mứt…
Nếu đường huyết của bạn tăng hơn bình thường, cần kiểm soát lại chế độ ăn và tăng cường vận động.
Cần thông báo cho gia đình và bác sĩ của bạn khi đường huyết bạn tăng cao, hoặc có những triệu chứng như mệt mỏi, nhức đầu, khát nước, khô miệng, sốt, tiểu nhiều.

Thỉnh thoảng đường huyết của bạn sẽ hạ thấp do khoảng cách giữa các bữa ăn kéo dài. (Hạ đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường)

Bạn sẽ có triệu chứng lạnh, vã mồ hôi, choáng váng, chóng mặt, nhức đầu nhẹ.
Nếu mức đường huyết của bạn < 4 mmol/L (< 70 mg/dL) hãy nhanh chóng uống ½ ly nước trái cây ngọt, hoặc uống 3 muỗng cà phê đường với 100 ml nước hoặc ngậm 3 viên kẹo để mau chóng đưa đường huyết trở lại bình thường.
Tuy nhiên nếu triệu chứng không cải thiện nên đến bệnh viện gần nhất để được thăm khám và xử trí thích hợp.

Kết luận

Tóm lại “đường” có khắp mọi nơi trong ngày Tết. Người bệnh đái tháo đường cần kiên định, giữ chế độ ăn lành mạnh đồng thời nhờ sự hỗ trợ của người thân và bạn bè để duy trì đường huyết và sức khỏe ổn định trong những ngày Xuân.