CƯỜNG TUYẾN CẬN GIÁP
(Hyperparathyroidism)
BS Trần Hữu Hà
Cường tuyến cận giáp là gì?
Ở cổ có 4 tuyến tương tự nhau, mỗi tuyến có kích thước bằng hạt gạo, gọi là tuyến cận giáp. Chúng sản xuất hormone tuyến cận giáp, giúp duy trì sự cân bằng thích hợp của canxi trong máu và trong các mô. Nhưng nếu dù chỉ một trong những tuyến này sản xuất quá nhiều hormone, sẽ gây tình trạng cường tuyến cận giáp, làm tăng lượng calci trong cơ thể.
Hormone tuyến cận giáp có 3 cách làm tăng lượng canxi trong cơ thể của bạn : nó có thể lấy canxi từ xương, hoặc tăng hấp thu từ đường tiêu hóa, hoặc giảm đào thải từ đường tiết niệu.
Có hai loại cường tuyến cận giáp:
Cường tuyến cận giáp tiên phát là tình trạng một hoặc nhiều tuyến cận giáp sản xuất dư thừa các hormon làm tăng cao calci trong máu.
Cường tuyến cận giáp thứ phát là kết quả của một vài bệnh khác (ví dụ như suy thận) làm giảm mức canxi trong máu, khiến cơ thể tăng sản xuất hormone tuyến cận giáp để duy trì nồng độ canxi cân bằng.
Triệu chứng của cường tuyến cận giáp
Nếu bạn bị cường cận giáp nguyên phát, rất có thể bạn không có triệu chứng nào. Nhưng nếu bạn có triệu chứng, thì thường chúng cũng không nghiêm trọng. Các triệu chứng bao gồm :
Cơ bắp cảm thấy yếu hơn bình thường
Mệt mỏi và muốn ngủ nhiều hơn
Đau khớp và xương
Phiền muộn
Nếu bạn bị một dạng cường tuyến cận giáp nguyên phát nặng hơn và mức canxi của bạn tăng lên, các triệu chứng của bạn cũng có thể bao gồm:
Bị táo bón
Cảm thấy buồn nôn hay nôn
Không cảm thấy đói
Cảm thấy bối rối hoặc quên đi mọi thứ
Bạn khát nước hơn bình thường
Bạn đi tiểu thường xuyên hơn bình thường
Bạn bị đau ở một bên bụng dưới (nếu bạn bị sỏi thận)
Nguyên nhân
Cường tuyến cận giáp nguyên phát có thể xảy ra do:
Một khối u không phải ung thư ở một trong các tuyến cận giáp. Chiếm hầu hết các trường hợp
Hai hoặc nhiều tuyến cận giáp hoạt động quá mức và sản xuất quá nhiều hormone tuyến cận giáp.
Ung thư một trong các tuyến cận giáp. Rất hiếm gặp
Cường tuyến cận giáp thứ phát có thể xảy ra nếu:
Cơ thể của bạn không có đủ canxi. Mức canxi thấp trong máu vì những lý do khác nhau.
Bạn có lượng vitamin D cực kỳ thấp. Vitamin này giúp cân bằng lượng canxi trong máu, và nó giúp hệ tiêu hóa của bạn hấp thụ canxi. Điều này cũng xảy ra ở tình trạng suy thận mãn tính
Chuẩn đoán cường tuyến cận giáp
Bác sĩ sẽ chẩn đoán dựa trên các xét nghiệm máu của bạn. Nếu kết quả cho thấy bạn có lượng hormone tuyến cận giáp và canxi cao, thì bạn bị cường tuyến cận giáp nguyên phát. Sau đó bạn sẽ được làm các xét nghiệm tầm soát tiếp theo như là :
X-quang để kiểm tra xương gãy ở một số khu vực nhất định, bao gồm cả ở lưng của bạn
Kiểm tra mật độ xương để tìm mật độ khoáng xương giảm, đặc biệt là ở cẳng tay của bạn
Siêu âm thận để tìm sỏi thậnThu thập canxi nước tiểu 24 giờ để kiểm tra bất kỳ vấn đề về thận
Các xét nghiệm máu xem xét thận của bạn hoạt động tốt như thế nào và mức độ phosphate và vitamin D của bạn có thể gợi ý bệnh cường cận giáp thứ phát.
Điều trị cường tuyến cận giáp
Nếu bạn bị cường cận giáp thứ phát, bác sĩ có thể khuyên bạn nên bổ sung vitamin D và canxi.
Nếu bạn bị cường cận giáp nguyên phát và bạn có các triệu chứng khó chịu, bạn sẽ cần phẫu thuật để loại bỏ một hay các tuyến cận giáp hoạt động quá mức. Ví dụ, nếu bạn có mức canxi trong máu rất cao, bị gãy xương hoặc bị sỏi thận, bác sĩ có thể sẽ muốn bạn thực hiện phẫu thuật đó.
Ngay cả khi bạn không có triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật, tùy thuộc vào quyết định của bạn.
Bạn có thể nhận được những lợi ích từ phẫu thuật:
Cải thiện mật độ xương
Ít gãy xương
Ít có cơ hội hình thành sỏi thận
Phẫu thuật chữa khỏi cường tuyến cận giáp nguyên phát trong 95% trường hợp. Hãy chọn một bác sĩ phẫu thuật có nhiều kinh nghiệm trong phẫu thuật tuyến cận giáp. Cũng giống như bất kỳ một loại phẫu thuật nào, phẫu thuật tuyến cận giáp cũng có thể có các biến chứng, vì vậy hãy nói chuyện với bác sĩ về những rủi ro và lợi ích, những gì bạn mong đợi trong quá trình phục hồi và thời gian bạn sẽ ở trong bệnh viện.
Nếu bạn không phù hợp để phẫu thuật, bạn có thể chỉ cần:
- Khám định kỳ bởi bác sĩ của bạn
- Xét nghiệm máuXét nghiệm mật độ xương
- Sống chung với bệnh cường tuyến cận giáp
Nếu bạn và bác sĩ của bạn quyết định bạn không cần phẫu thuật, bạn có thể:
- Theo dõi lượng vitamin D và canxi bạn nhận được thông qua chế độ ăn uống của bạn. Nhưng đừng cố tình cắt giảm canxi trong khẩu phần ăn. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về việc bạn nên dùng chất bổ sung, và nếu có, bao nhiêu.
- Uống nhiều nước, đặc biệt là nước. Đủ nước có thể giúp ngăn ngừa sỏi thận.
Tài liệu tham khảo:
