MẪU BỆNH PHẨM
Bệnh phẩm nghi nhiễm nCoV phải được thu thập bởi Bác sĩ lâm sàng
Bệnh phẩm thu thập bao gồm ít nhất 2 mẫu bệnh phẩm gồm 01 mẫu bệnh phẩm đường hô hấp và 01 mẫu máu trong số các loại mẫu dưới đây:
Bệnh phẩm đường hô hấp trên:
+ Dịch tỵ hầu và dịch họng
+ Dịch súc họng
Bệnh phẩm đường hô hấp dưới:
+ Đàm
+ Dịch phế nang, dịch nội khí quản, dịch màng phổi…;
+ Tổ chức phổi, phế quản, phế nang.
Mẫu máu toàn phần (3-5 ml)
+ Mẫu máu giai đoạn cấp;
+ Mẫu máu giai đoạn hồi phục (sau 14-21 ngày sau khi khởi bệnh).
THỜI ĐIỄM THU NHẬN BỆNH PHẨM
| Loại bệnh phẩm | Thời điểm thích hợp thu thập |
|
Bệnh phẩm đường hô hấp trên (dịch tỵ hầu và dịch họng; dịch súc họng) |
Tại ngày 0 đến ngày 7 sau khi khởi bệnh |
|
Bệnh phẩm đường hô hấp dưới (dịch phế nang, dịch nội khí quản, dịch màng phổi…) |
Tại ngày 0 đến ngày 14 sau khi khởi bệnh |
| Mẫu máu giai đoạn cấp |
Tại ngày 0 đến ngày 7 sau khi khởi bệnh |
| Mẫu máu giai đoạn hồi phục | Tại ngày 14, 21 sau khi khởi bệnh |
| Tổ chức phổi, phế nang | Trong trường hợp có chỉ định |
CHUẨN BỊ DỤNG CỤ
Xét nghiệm
– Que tăm bông vô trùng
– Ống môi trường vận chuyển chứa 2-3ml
– Lọ nhựa đóng gói bệnh phẩm
– Ống nghiệm vô khuẩn (có hoặc không có chất chống đông)
– Bình lạnh bảo quản mẫu
Lâm sàng
– Cây đè lưỡi
– Băng, gạc có tẩm chất sát trùng
– Dây garo, bông, cồn
– Cồn sát trùng, bút ghi…
– Quần áo bảo hộ
– Kính bảo vệ mắt
– Găng tay
– Khẩu trang N95
– Ống tiêm 10 ml, vô trùng
SỬ DỤNG QUẦN ÁO BẢO HỘ
|
Trước khi lấy mẫu (mặc) |
Sau khi lấy mẫu (cởi) |
| Khẩu trang N95 | Găng tay – lớp thứ hai |
| Mũ | Áo |
| Kính bảo hộ | Quần |
| Q uần | Ủng |
| Áo | Kính bảo hộ |
| Găng tay – lớp thứ nhất | Mũ |
| Găng tay – lớp thứ hai | Khẩu trang N95 |
| Ủng | Găng tay – lớp thứ nhất |
LIÊN HỆ GỬI MẪU
1. Điền phiếu điều tra trường hợp mắc bệnh nCoV, phiếu yêu cầu xét nghiệm.
2. Scan phiếu điều tra cúm gửi đến Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP.HCM qua email: ncov2019tphcm@gmail.com – BS. Lê Hồng Nga 0979776110
– Sau khi được đồng ý 
Gửi mẫu đến viện Pasteur Tp. HCM (BS. Thinh 0938788749)
3. Mời hội chẩn BV Nhiệt Đới TP. HCM theo quy định bình thường.
– Trong giờ : LH Phòng KHTH.
– Giờ trực: LH trực Lãnh đạo BVNĐTP.HCM.
– Sau khi được đồng ý Gửi mẫu đến BV Nhiệt Đới TP. HCM.
Bắt buộc phải gửi mẫu đến viện Pasteur
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Giải thích cho bệnh nhân hoặc người nhà bệnh nhân về mục đích của việc lấy mẫu xét nghiệm
Hoàn tất: phiếu điều tra trường hợp mắc bệnh nCoV, phiếu yêu cầu xét nghiệm
Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ thu thập bệnh phẩm theo loại bệnh phẩm và phải có thông tin nhận dạng ống đựng bệnh phẩm gồm: họ tên, tuổi địa chỉ, loại bệnh phẩm, ngày lấy mẫu trên tuýp đựng bệnh phẩm
Sử dụng đầy đủ trang bị bảo hộ cá nhân
Chú ý: kiểm tra môi trường vận chuyển trước khi sử dụng cho thu thập bệnh phẩm, nếu có dấu hiệu bất thường như vẩn đục, thay đổi màu sắc so với ban đầu thì không sử dụng (Khoa Xét nghiệm kiểm tra trước khi chuyển lên khoa lâm sàng)
KỸ THUẬT LẤY BỆNH PHẨM
– Dịch tỵ hầu và dịch họng (sử dụng 02 tăm bông cho 02 loại bệnh phẩm)
– Lấy đồng thời dịch ngoáy họng và ngoáy mũi của bệnh nhân
– 02 tăm bông cho 02 loại bệnh phẩm để chung vào ống môi trường vận chuyển
Dịch ngoáy họng
– Yêu cầu bệnh nhân há miệng to
– Dùng dụng cụ đè nhẹ nhàng lưỡi bệnh nhân
– Đưa tăm bông vào vùng hầu họng, miết và xoay tròn nhẹ 3 đến 4 lần tại khu vực 2 bên vùng a-mi-đan và thành sau họng để lấy được dịch và tế bào vùng họng
– Cắt bỏ cán tăm bông cho phù hợp với độ dài của ống chứa môi trường
– Chuyển que tăm bông vào ống chứa 3ml môi trường vận chuyển để bảo quản
– Vặn nắp ống môi trường vận chuyển
Lưu ý: đầu tăm bông phải nằm ngập hoàn toàn trong môi trường vận chuyển
Dịch tỵ hầu
– Yêu cầu bệnh nhân ngồi yên, mặt hơi ngửa, trẻ nhỏ thì phải có người lớn giữ.
– Người lấy bệnh phẩm nghiêng đầu bệnh nhân ra sau khoảng 70o, tay đỡ phía sau cổ bệnh nhân.Tay kia đưa nhẹ nhàng tăm bông vào mũi, vừa đẩy vừa xoay giúp tăm bông đi dễ dàng vào sâu 1 khoảng bằng ½ độ dài từ cánh mũi đến dái tai cùng phía.
Lưu ý: nếu chưa đạt được độ sâu như vậy mà cảm thấy có lực cản rõ thì rút tăm bông ra và thử lấy mũi bên kia. Khi cảm thấy tăm bông chạm vào thành sau họng mũi thì dừng lại, xoay tròn rồi từ từ rút tăm bông ra
– Giữ tăm bông tại chỗ lấy mẫu trong vòng 5 giây để đảm bảo dịch thấm tối đa.
– Từ từ xoay và rút tăm bông ra.
– Cắt bỏ cán tăm bông cho phù hợp với độ dài của ống chứa môi trường
– Que tăm bông sau khi lấy dịch ngoáy mũi sẽ được để chung vào ống môi trường chứa que tăm bông lấy dịch ngoáy họng.
– Đóng nắp, xiết chặt, bọc ngoài bằng giấy thắm.
– Bảo quản mẫu trong điều kiện nhiệt độ 2-8°C trước khi chuyển về phòng xét nghiệm của Viện Pasteur.
Lưu ý: Đối với trẻ nhỏ đặt ngồi trên đùi của cha/mẹ, lưng của trẻ đối diện với phía ngực cha mẹ. Cha/mẹ cần ôm trẻ giữ chặt cơ thể và tay trẻ. Yêu cầu cha/mẹ ngã đầu trẻ ra phía sau.
Dịch súc họng
Bệnh nhân được súc họng với 10 ml dung dịch rửa (nước muối sinh lý). Dịch súc họng được thu thập vào cốc hoặc đĩa petri và pha loãng theo tỷ lệ 1:2 trong môi trường vận chuyển để bảo quản.
Dịch nội khí quản
Bệnh nhân khi đang thở máy, đã được đặt nội khí quản. Dùng 1 ống hút dịch, đặt theo đường nội khí quản và dùng bơm tiêm hút dịch nội khí quản theo đường ống đã đặt.Cho dịch nội khí quản (khoảng 3ml) vào ống chứa môi trường vận chuyển.
Lấy mẫu máu
Sử dụng bơm kim tiêm vô trùng lấy 3-5ml máu tĩnh mạch, chuyển vào tuýp chứa (có chất chống đông EDTA đối với mẫu máu toàn phần) bảo quản ở nhiệt độ 4°C trong vòng 24 giờ.
ĐÓNG GÓI BỆNH PHẨM, VẬN CHUYỂN ĐẾN PHÒNG XÉT NGHIỆM
– Đóng gói bệnh phẩm vào dụng cụ có sẳn do khoa Xét nghiệm cung cấp
– Cho tuýp môi trường có chứa bệnh phẩm vào hộp nhựa, vặn chặt nắp hộp
– Đặt hộp nhựa vào trong hộp giấy, đậy chặt nắp hộp
– Đặt hộp vào túi nhựa buôc chặt
– Cho vào bình lạnh chuyển ngay đến khoa Xét nghiệm
– Tuyệt đối tránh để tuýp bệnh phẩm bị đổ, vỡ, lộn ngược trong quá trình vận chuyển.
THÙNG VẬN CHUYỂN MẪU TẠI BỆNH VIỆN TIM TÂM ĐỨC
ĐÓNG GÓI THEO NGUYÊN TẮC 3 LỚP:
Lớp thứ 1: Ống/lọ chứa mẫu trực tiếp.
– Ống phải chắc chắn và có nắp kín.
– Đảm bảo nắp ống đựng mẫu không bị kênh khi chứa mẫu
– Và phải có thông tin nhận dạng trên ống (tên, tuổi, địa chỉ và ngày lấy mẫu).
Lớp thứ 2: Hộp/túi chứa các ống đựng mẫu
– Hộp/túi phải chắc chắn,
– Kín tuyệt đối
– Và có khả năng hấp thụ dung dịch nếu ống mẫu bị đổ/vỡ.
Lớp thứ 3: Thùng/hộp chứa các hộp có ống mẫu bệnh phẩm.
– Thùng nên là loại có lớp vỏ xốp và lớp vỏ bìa cứng bên ngoài.
– Thùng phải chắc chắn, có khả năng cách nhiệt.
– Khi vận chuyển mẫu phải đảm bảo thùng chứa bệnh phẩm phải được đặt chắc chắn, tránh va đập.
– Bên ngoài thùng có thể đính kèm phiếu yêu cầu xét nghiệm (không để chung phiếu với bệnh phẩm) hoặc có thể để giữa lớp vỏ xốp và lớp vỏ bìa cứng (đặt trên nắp thùng xốp rồi mới đóng lớp bìa cứng).
THÙNG VẬN CHUYỂN MẪU THEO TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ
KHỬ TRÙNG DỤNG CỤ VÀ TẨY TRÙNG KHU VỰC LẤY MẪU
– Toàn bộ trang phục bảo hộ được cho vào 1 túi ni lông chuyên dụng dùng cho rác thải y tế có khả năng chịu được nhiệt độ cao, cùng với các dụng cụ bẩn.
– Sử dụng găng tay và khẩu trang mới
– Buộc chặt và sấy ướt tại nhiệt độ 120°C/30 phút trước khi loại bỏ cùng với rác thải y tế khác hoặc có thể đốt tại lò rác
– Rửa tay bằng dung dịch rửa tay theo quy trình rửa tay thường quy
– Tẩy trùng bằng chloramin 0,1% toàn bộ các dụng cụ và khu vực lấy mẫu; thùng lạnh dùng cho vận chuyển bệnh phẩm đến khoa Xét nghiệm
Leave a Reply